kennisbank item

It’s our happiness, stupid. Hoe klimaatvriendelijk gedrag ons gelukkig maakt.

Publicatiedatum: 23 | 09 | 2021
Delen:

Iets doen voor het klimaat wordt vaak geassocieerd met ‘minder leuk’. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat schrapte kort voor de lancering van de klimaatcampagne ‘Iedereen doet wat’ minder vlees eten als een van de hoofdthema’s omdat maatschappelijke weerstand gevreesd werd. Een recente studie van Zawadzki en collega’s laat echter zien dat klimaatvriendelijk gedrag juist robuust positieve associaties heeft met gevoelens van geluk.

Waarom is dit belangrijk om te weten?

  • Grootschalige veranderingen in klimaatgerelateerd gedrag zijn nodig om de klimaatdoelen van Parijs te halen (in 2030 49% reductie van de CO2-uitstoot ten opzichte van 1990).
  • Overheden vinden het vaak lastig klimaatvriendelijk gedrag te promoten omdat ze bang zijn dat dit weerstand oproept bij consumenten.
  • Op basis van een systematische review stellen Zawadzki en collega’s dat klimaatvriendelijke gedragingen individuele gevoelens van geluk oproepen.
  • Wanneer overheden mensen willen stimuleren meer te doen voor het klimaat moeten ze stoppen met suggereren dat het er niet leuker op wordt.

Huishoudens zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor bijna 75% van de wereldwijde CO2-uitstoot (Druckman & Jackson, 2016). Om uitstoot te reduceren kunnen mensen o.a. besluiten minder vaak te vliegen, meer plantaardig te eten en zuiniger om te gaan met hun energieverbruik thuis. Vaak wordt gesuggereerd dat klimaatvriendelijk gedrag een hoop gedoe is en niet leuk om te doen, en als zodanig tot onvrede leidt. Tijdens de pre-formatie gesprekken in het voorjaar van 2021 merkte VVD-leider Mark Rutte op dat regeren met GroenLinks wel ‘heel veel klimaat’ werd. Het klonk als een klein kind dat met een vies gezicht naar een bord vol spruitjes keek. Het mag dan wel goed voor ons zijn, het wordt er niet leuker op. Echter, een recente studie van Zawadzki, Steg en Bouman (2020) toont een positieve relatie aan tussen klimaatvriendelijk gedrag en een persoonlijk gevoel van geluk.

Het onderzoek
Zawadzki en collega’s verzamelden alle beschikbare, relevante studies waarin de relatie tussen klimaatvriendelijk gedrag en persoonlijk gevoel van geluk was onderzocht en via een serie meta-analyes deden ze een systematische review om vast te stellen hoe deze relatie precies in elkaar zat. Met hun studie wilden de onderzoekers vier dingen uitzoeken:

  1. Voelen mensen zich gelukkiger wanneer ze klimaatvriendelijke keuzes maken?
  2. Indien mensen gelukkiger worden van klimaatvriendelijk gedrag, hoe robuust is die relatie?
  3. Maakt het uit voor de mate van geluk wanneer het klimaatvriendelijke gedrag dat mensen vertonen meer of minder betekenisvol is?
  4. Welke vormen van geluk worden mogelijk beïnvloed door klimaatvriendelijk gedrag?

De resultaten
De resultaten van de meta-analyses toonden (1) een positieve relatie aan tussen het uitvoeren van klimaatvriendelijk gedrag – zoals het aanschaffen van energiezuinige producten of eten van minder vlees – en gevoelens van geluk. Deze relatie lijkt (2) vrij robuust te zijn en als zodanig te generaliseren naar verschillende groepen mensen en settings. Wel maakt het voor de sterkte van de associatie uit welk gedrag men vertoont; het aanschaffen van klimaatvriendelijke producten zoals bijvoorbeeld een e-bike of een energiezuinige wasmachine heeft een sterkere relatie met gevoelens van geluk dan bijvoorbeeld het scheiden van afval. Dit suggereert volgens de onderzoekers (3) dat de relatie sterker is wanneer het gedrag met meer aandacht uitgevoerd wordt en betekenisvoller is.

Klimaatvriendelijk handelen zorgt voor een ‘warm glow’
Met betrekking tot gevoelens van geluk toonde de studie tot slot aan dat (4) klimaatvriendelijke handelingen vooral van invloed waren op betekenisvolle geluksgevoelens. In de studie werden vier vormen van geluk onderscheiden: hedonisch geluk, evaluatief geluk, ‘eudaimonic’ geluk en ‘warm glow’. Hedonisch en evaluatief geluk weerspiegelen de mate waarin iemand zich gelukkig voelt zonder een duidelijk link naar een specifieke actie of een bepaalde reden (‘ik ben gewoon blij’). Eudaimonic geluk en warm glow weerspiegelen een positief gevoel vanuit iemands perceptie dat zijn of haar leven betekenisvol is of vanuit het gevoel iets betekenisvols gedaan te hebben (‘ik voel me gelukkig door wat ik doe en hoe ik leef’). Klimaatvriendelijk gedrag blijkt een positieve relatie te hebben met alle vormen van geluk, maar de relatie is sterker voor geluksgevoelens die een link hebben met betekenisvol handelen. Daarbij is met name de relatie sterk tussen klimaatvriendelijk handelen en een tijdelijk gevoel van warm glow.

Kortom, iets doen voor het klimaat wordt dus onterecht geassocieerd met ‘minder leuk’. Wanneer overheden of marketing- en communicatieprofessionals consumenten willen aansporen tot duurzaam gedrag, is het dus onnodig om te suggereren dat het er niet leuker op wordt. ‘Heel veel klimaat’ lijkt synoniem te zijn voor ‘heel veel geluk’. Waar wachten we nog op?

Meer weten? Dit artikel is gebaseerd op onderstaande publicaties:
Het volledige artikel van Zawadzki, Steg en Bouman is getiteld ‘Meta-analytic evidence for a robust and positive association between individuals’pro-environmental behaviors and their subjective wellbeing’ en verscheen in Environmental Research Letters (2020). Je vindt het artikel hier.

Het volledige artikel van Druckman & Jackson is getiteld ‘Understanding households as drivers of carbon emissions’ en verscheen als hoofdstuk in het boek Taking stock of industrial ecology. Je vindt het artikel hier.  

Over de auteur

Reint Jan Renes is gedragswetenschapper en lector Psychologie voor een Duurzame Stad. Met zijn lectoraat doet hij, vanuit concrete vraagstukken uit de praktijk, onderzoek naar de gedragspsychologie achter duurzaamheid.

Mail mij 1x per maand een update over merken, marketing en communicatie

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.