Jongeren ervaren een groeiende druk op hun mentaal welzijn en de grootste boosdoener lijkt het eindeloos scrollen, liken, commenten en appen op sociale media te zijn. Toch ontbreekt sluitend wetenschappelijk bewijs dat sociale media een negatieve impact hebben op het mentaal welzijn van jongeren. Daarom verschuift wetenschappelijk onderzoek steeds meer naar de vraag: hoe beïnvloeden sociale media het mentaal welzijn?
Een van de antwoorden lijkt te liggen in het onderzoeken van de relatie tussen sociale media en mentaal welzijn vanuit een ontwikkelingsperspectief. Hierbij wordt de ontwikkelfase van adolescentie (10 tot 24 jaar) beschouwd als een cruciale periode waarin zich zowel biologische als cognitieve en sociale veranderingen voordoen. Maar zijn jongeren daadwerkelijk gevoeliger voor de invloed van sociale media dan andere leeftijdsgroepen? En zo ja, zijn ze gedurende deze gehele ontwikkelfase gevoelig, of zijn er verschillen per periode? Zijn er ook merkbare verschillen tussen jongens en meisjes? In deze blog lees je er meer over.
Waar gaat deze blog over?
- De invloed van de ontwikkelfase van adolescentie op het gebruik van sociale media.
- De relatie tussen leeftijd, geslachtsverschillen en de gevoeligheid voor sociale media.
- De rol van marketeers en communicatieprofessionals bij het creëren van een positieve online omgeving.
Het onderzoek
In de ontwikkelfase van adolescentie zijn jongeren gevoelig voor sociale ontwikkeling, zelfperceptie en sociale interactie (biologische ontwikkelingen). Tegelijkertijd vinden er in die periode veel cognitieve ontwikkelingen plaats, met name op het gebied van emotionele regulatie en planning. Deze veranderingen gaan vaak gepaard met grote sociale veranderingen en levensgebeurtenissen, zoals de overstap van de middelbare school naar vervolgonderwijs. Al deze veranderingen vergroten de invloed van de sociale omgeving en zorgen ervoor dat jongeren zich meer bewust worden van hoe ze worden waargenomen door leeftijdsgenoten en anderen. Onderzoekers denken daarom dat jongeren gevoeliger zijn voor de invloed van sociale media dan andere leeftijdsgroepen. Om te onderzoeken hoe dit precies werkt en of er mogelijke leeftijd- en geslachtverschillen zijn, is zeven jaar lang onderzoek uitgevoerd onder meer dan 70.000 deelnemers in de leeftijd van 10 tot 80 jaar.
Resultaten
De resultaten van het onderzoek laten zien dat de relatie tussen sociale media en de levenstevredenheid van mensen aanzienlijk varieert per leeftijdsgroep. Hoewel deze relatie tot op zekere hoogte gedurende het hele leven fluctueert, bijvoorbeeld negatiever bij mannen van 26-29 jaar dan bij mannen van 22-25 jaar, wordt de adolescentie inderdaad gekenmerkt door een sterk negatieve invloed van sociale media op het mentale welzijn. Opvallend is dat deze relatie niet constant is gedurende de hele adolescentieperiode. Er zijn specifieke fasen waarin jongeren gevoeliger zijn voor de effecten van sociale media. Dit verschil is niet alleen afhankelijk van leeftijd maar ook van geslacht.
Leeftijdsverschillen
Jonge adolescenten (10-15 jaar) vertonen een lineaire relatie tussen het gebruik van sociale media en hun welzijn, wat betekent dat hoe meer ze sociale media gebruiken, hoe minder tevreden ze zijn met hun leven. Oudere adolescenten (16-21 jaar) vertonen daarentegen een ‘omgekeerde U-vormige curve’ (ook wel bekend als de ‘Goldilocks-hypothese’), wat impliceert dat degenen die aangeven zeer weinig of juist zeer veel sociale media te gebruiken, een lagere levenstevredenheid rapporteren dan degenen die gemiddeld gebruik maken van sociale media.
Geslachtsverschillen
De resultaten tonen opvallende verschillen aan tussen jongens en meisjes. Meisjes zijn vooral gevoelig voor de impact van sociale media tussen de leeftijd van 11 en 13 jaar. Naarmate ze meer tijd op sociale media doorbrengen, neemt hun levenstevredenheid af. Bij jongens is deze gevoeligheid pas zichtbaar op de leeftijd van 19 jaar.
Kortom
Deze samenhang tussen de stadia van hersenontwikkeling en het gebruik van sociale media is cruciaal om te begrijpen hoe jongeren reageren op sociale media. Deze inzichten benadrukken dat marketeers en communicatieprofessionals rekening moeten houden met deze specifieke leeftijdsgebonden gevoeligheden om verantwoorde communicatie te waarborgen. Door te begrijpen wanneer sociale media de meest negatieve impact hebben op het welzijn van jongeren, kun je gerichter en ethischer communiceren en werken aan een positieve online omgeving voor jongeren.
Meer weten?
Dit artikel is gebaseerd op onderstaande publicatie:
Orben, A., Przybylski, A. K., Blakemore, S. J., & Kievit, R. A. (2022). Windows of developmental sensitivity to social media. Nature Communications, 13(1), 1649. Je vindt het artikel hier.