Steeds meer mensen zoeken online naar gezondheidsinformatie. Buiten de vraag of deze informatie betrouwbaar en relevant is, is het de vraag of de informatie wel toegankelijk is. Dit geldt met name voor de grote groep Nederlanders met lage gezondheidsvaardigheden. Een analyse van 100 Nederlandse gezondheidssites wijst uit dat het overgrote deel te moeilijke taal bevat, er weinig wordt gevisualiseerd en er een groot gebrek aan cues is die iets zeggen over de betrouwbaarheid van de informatie.
Waar gaat deze blog over?
- Ongeveer een kwart van de Nederlandse beroepsbevolking heeft lage of inadequate gezondheidsvaardigheden en heeft dus moeite met het selecteren, begrijpen en gebruiken van gezondheidsinformatie in hun dagelijks leven.
- Het is daarom belangrijk om de gezondheidsinformatievoorziening zo toegankelijk mogelijk te maken. Maar in hoeverre voldoen Nederlandse gezondheidssites aan de kenmerken van een toegankelijke website?
- Toegankelijke websites zijn geschreven op een eenvoudig taalniveau en bevatten verduidelijkend beeldmateriaal. Dit is helaas nog niet op alle websites het geval, maar biedt veel ruimte voor verbetering.
Gezondheidsvaardigheden
Om online informatie toch toegankelijk te maken voor deze groep kunnen verschillende strategieën worden ingezet. Voorbeelden van strategieën die je in kan zetten om je website toegankelijker te maken zijn: een actieve schrijfstijl, het gebruik van eenvoudige woorden en korte zinnen. Maar ook het gebruik van afbeeldingen en animaties kan goed werken voor mensen met lage gezondheidsvaardigheden. Bovendien vergt het gebruik van online gezondheidsinformatie nog een belangrijke vaardigheid, namelijk het beoordelen of informatie wel betrouwbaar is. Deze wordt namelijk niet standaard door medische experts gecontroleerd. Omdat mensen met lage gezondheidsvaardigheden het over het algemeen moeilijk vinden om informatie daarop te beoordelen is juist het gebruik van duidelijke betrouwbaarheidscues van groot belang.
Onderzoek
Om te onderzoeken in hoeverre Nederlandse gezondheidssites voldoen aan de kenmerken van een toegankelijke website heb ik samen met collega’s 100 websites geanalyseerd. Voorafgaand aan het onderzoek (2012-2014) brachten we met Google Adwords in kaart wat de meest populaire zoektermen waren op het gebied van gezondheid. Hieruit kwamen tien onderwerpen naar voren, zoals Ebola en waterpokken. Voor elk onderwerp analyseerden we tien websites op tientallen kenmerken. Globaal zijn al deze kenmerken onder te verdelen in: de veelgebruikte SAM-criteria (suitability assessment of materials ontwikkeld door Doak, Doak en Root), het gebruik van afbeeldingen en video’s, het leesniveau, de afwezigheid van advertenties, interactiviteit en de aanwezigheid van betrouwbaarheidscues.
Resultaten
In termen van de SAM-criteria bleek slechts 5% van de webpagina’s goed geschikt, 46% voldoende en 49% ongeschikt. Bijna alle pagina’s bevatten één of meerdere interactieve kenmerken. De gebruikte afbeeldingen waren echter lang niet altijd even informatief, in veel gevallen verduidelijkten deze de informatie in de tekst niet, wat ten koste gaat van de informatieverwerking en de algehele begrijpelijkheid van de website. Daarnaast bieden de pagina’s ook onvoldoende ondersteuning voor mensen die moeite hebben met lezen, bijvoorbeeld door de mogelijkheid aan te bieden de tekst te vergroten of voor te (laten) lezen. Informatieverwerking en begrijpelijkheid worden verder bemoeilijkt door een te hoog taalniveau en de vele advertenties die op sommige pagina’s aanwezigheid waren. Ook wordt er weinig aandacht besteed aan cues die informatie geven over de betrouwbaarheid van de website. Zo had slechts 4% een kwaliteitslabel.
Kortom
Een toegankelijke website:
- Is geschreven op een begrijpelijk taalniveau, bij voorkeur B1.
- Zet digitale communicatievormen (zoals afbeeldingen, video’s en informatie op maat) volop in om informatie zo begrijpelijk mogelijk te presenteren.
- Maakt gebruik van belangrijke indicatoren van betrouwbaarheid, zoals vermelding van de bron en datum van laatste update.
Het volledige artikel van Meppelink, van Weert, Brosius & Smit is getiteld ‘Dutch health websites and their ability to inform people with low health literacy’. Het paper is gepubliceerd in Patient Education and Counseling (2017). U vindt dit artikel hier (betaald).