Steeds meer politici wagen zich aan de visuele wereld van Instagram. Het sociale medium leent zich uitstekend voor politici om zich persoonlijk te presenteren. Het is dan ook geen nieuws meer: een overvloed aan enthousiaste reacties op een foto van Jesse Klaver – fractievoorzitter van GroenLinks – met zijn kinderen. Maar, wat doen deze privékiekjes eigenlijk met onze stemintentie?
Waar gaat deze blog over?
- Door de stijgende populariteit van Instagram wagen steeds meer politici zich aan een persoonlijk Instagramaccount, waarmee ze burgers een kijkje in hun privéleven aanbieden.
- Wat is parasociale interactie? En kan hiermee de relatie tussen privékiekjes en stemintentie verklaard worden?
- En heeft het geslacht van de politicus invloed op deze relatie?
Politieke personalisering en Instagram
Zo’n kijkje in het privéleven van een politicus wordt politieke personalisering genoemd. Instagram leent zich hier uitstekend voor. In tegenstelling tot andere sociale mediaplatformen – waaronder Facebook en Twitter – staan bij Instagram afbeeldingen centraal. Afbeeldingen hebben in politieke communicatie een sterk retorische impact. Afbeeldingen kunnen een illusie van intimiteit creëren tussen mediakarakters en een publiek – ook wel parasociale interactie (PSI) genoemd. Deze illusie wordt versterkt wanneer het mediakarakter het publiek persoonlijk benadert – oftewel wanneer een politicus aan personalisering doet.
De tekst loopt door onder deze persoonlijke Instagramvideo van Thierry Baudet – fractievoorzitter van Forum voor Democratie.
https://www.instagram.com/p/BipTGFlhUrP/
Onderzoek
Een eerdere literatuurstudie liet zien dat politieke personalisering op zowel Facebook als Twitter leidt tot een verhoging van de stemintentie. Om te onderzoeken of dit ook het geval is voor Instagram, is een online experiment uitgevoerd onder 157 proefpersonen. De proefpersonen werden blootgesteld aan één van drie gecreëerde Instagram posts, ofwel afkomstig van een vrouwelijk D66-Kamerlid, een mannelijk D66-Kamerlid of de partij D66. De partij D66 was een geschikte partij wegens haar centrumpositie op het politieke spectrum. Dit zorgt er namelijk voor dat de resultaten van het experiment niet vertekend worden door de partij-oriëntatie van de proefpersonen. Na afloop van de blootstelling werden PSI en stemintentie van de proefpersonen gemeten.
Partij vs. politicus
In tegenstelling tot eerder onderzoek naar Facebook en Twitter, wijst dit onderzoek uit dat privékiekjes op Instagram niet leiden tot een hogere stemintentie dan foto’s afkomstig van de partij. Daarnaast blijkt PSI een rol te spelen in deze relatie: mensen ervaren een hogere intimiteit met een partij dan met een politicus. En hoe hoger deze intimiteit, des te hoger de stemintentie.
Mannen vs. vrouwen
Gender zou geen rol moeten spelen wanneer het gaat om de percepties van kiezers over politici. Echter blijkt dit wel zo te zijn: De man is geliefder onder de Nederlanders. Mensen ervaren namelijk meer intimiteit met een mannelijke politicus. En dit leidt weer tot een hogere stemintentie voor de politicus in kwestie.
Wat betekent dit voor politici?
Het lijkt erop dat we toch niet zitten te wachten op privékiekjes. Dit is echter kort door de bocht. Foto’s afkomstig van een politicus leiden niet tot een hogere stemintentie in vergelijking met foto’s afkomstig van een partij. Maar, hier is niet alles mee gezegd. Wanneer we onderscheid maken in gender en tevens PSI meenemen, lijken mensen significant minder PSI te ervaren met een vrouwelijke politicus. En – ook al is dit tegenstrijdig met onze anti-seksismesamenleving – dit leidt weer tot een lagere stemintentie. Dus, mannelijke politici, blijf vooral privékiekjes delen op Instagram. Baat het niet, dan schaadt het niet. Vrouwelijke politici kunnen zich er volgens dit onderzoek echter beter van onthouden.
Wat betekent dit voor burgers?
De vraag is natuurlijk of wij als burgers misleid worden door deze privékiekjes. Er heersen al een lange tijd zorgen over de gevolgen van politieke personalisering. Mensen zouden namelijk hun stem laten leiden door het privéleven van politici, in plaats van een fatsoenlijke dosis politieke kennis. Echter, uit dit onderzoek blijkt dat deze persoonlijke plaatjes geen kwaad kunnen. Het is goed als je je als burger bewust bent van politieke personalisering. Maar, misleid worden we niet. Kortom, pak gerust je telefoon erbij en geniet van alle privékiekjes die je voorgeschoteld krijgt.
Meer weten? Dit artikel is gebaseerd op de bachelorscriptie van Nikki Dekker, bachelor student Communicatiewetenschap aan de Universiteit van Amsterdam en winnaar van de SWOCC blogwedstrijd 2019 (2e editie):
Dekker, N.P. (2019). Online politieke personalisering op Instagram, parasociale interactie en stemintentie. (scriptie). Nikki Dekker heeft met deze blog de SWOCC Blogwedstrijd gewonnen in 2019.