In maart zijn de gemeenteraden gekozen en inmiddels zijn de meeste besturen gevormd. Tijd om weer eens goed te kijken naar de positionering van de gemeente richting bewoners, ondernemers en bezoekers. Hierbij drie handige vuistregels voor een effectieve positionering.
1. Zie wat er al is
Bestaande merken, en zeker gemeentes, komen niet uit de lucht vallen. Er bestaat een lange historie die eeuwen terug gaat. Zeker bij een gemeentelijke herindeling wordt dit nogal eens vergeten en wil men een nieuwe start maken.
Van Steenwijkerland
Zo vond in 2001 een fusie plaats van meerdere gemeentes met o.a. de plaatsen Blokzijl, Vollenhove, Kuinre, Giethoorn en Steenwijk. Het stadhuis kwam in Steenwijk, dus dit werd de gemeente Steenwijk. Logisch toch? De bewoners buiten Steenwijk voelden zich echter geen Steenwijkers en de naam werd in 2003 veranderd in de gemeente Steenwijkerland. Dit hielp natuurlijk weinig.
WaterReijk
Met name voor toeristische doeleinden werd verder gezocht naar een aantrekkelijke naam die het verhaal van het gebied vertelt.Dit werd WaterReijk. Het is immers een prachtig, zeer waterrijk gebied, met o.a. Giethoorn en de watergebieden Weerribben en Wieden. Ideaal!
Groot-Giethoorn
Maar ja, ook nu voelde geen enkele bewoner zich een WaterReijker. Het was een (te) bedachte naam. De zoektocht ging verder. Groot-Giethoorn dan? Teveel Giethoorn. Kop van Overijssel? Te beschrijvend.
Naar Weerribben-Wieden
Uiteindelijk is vorig jaar gekozen voor een naam die goed het historische verhaal vertelt van weren, ribben en wieden: de Weerribben-Wieden. Een naam en een verhaal waarmee de bewoners zich goed kunnen identificeren, na jaren van discussie. De gemeente heet nog Steenwijkerland, maar wil zich best gemeente Weerribben-Wieden gaan noemen als deze naam volledig ingeburgerd raakt. Onder iedere plaatsnaam in het gebied staat het al.
Kortom, zie wat er al is en go back to the future.
De tekst loopt door onder deze video over Weerribben-Wieden.
2. Pak de puntenslijper
Veel gemeentes streven hetzelfde na, zoals: verbinding, ondernemen, innovatie en duurzaamheid. Het zijn containerbegrippen die helaas weinig richting geven. Het is een goed vertrekpunt, alleen kan de puntenslijper worden gebruikt om het scherper te maken.
Van innovatie tot praktische innovatie
Zo wil de gemeente Rijswijk graag innovatief zijn – net als veel andere gemeentes. In eerste instantie geloofde ik dit eerder bij de grotere buurgemeentes als Delft (met TU Delft) en Den Haag (als politieke hoofdstad), totdat de gemeente Rijswijk de puntenslijper pakte en het begrip ‘innovatie’ aanscherpte tot ‘praktische innovatie’.
Een doe-stad
Als je Rijswijk binnenrijdt vanaf de snelweg staan er borden met “Rijswijk past innovatie toe”. Rijswijk heeft immers veel maakbedrijven, midtech ondernemingen en vakscholen. De gemeente zelf experimenteert volop in het kader van het nationale programma Smart City Living Lab. Afgelopen jaar stond een advertentie in het Financieel Dagblad met de tekst “in Delft vinden ze het uit, in Den Haag bedenken ze de regels en in Rijswijk passen we innovatie toe”.
Rijswijk is innovatief
Zo wordt het brede begrip ‘innovatie’ geloofwaardig. Rijswijk neemt nu een relevante positie in de regio in, zich economisch onderscheidend van Den Haag – focus op overheid -, Delft – focus op technologie -, Zoetermeer – focus op vrije tijd – en Rotterdam – focus op logistiek.
Kortom, pak de puntenslijper en maak een algemeen begrip scherp en eigen.
De tekst loopt door onder deze video over Rijswijk Smart City Living.
3. Kijk verder dan de gemeentegrens
Gemeentegrenzen zijn natuurlijk maar zelfbedachte lijnen. Zeker na een herindeling ontstaat opeens weer een nieuw gebied. Uiteindelijk gaat het om een omgeving waarmee de bewoners zich identificeren.
Een betekenisvol verhaal
Twente, de Betuwe, de Veluwe, de Achterhoek, de Biesbosch – het zijn allemaal streken met een eigen verhaal en betekenis voor bewoners en bezoekers. Als gemeente is het nuttig om aan te sluiten bij deze streeknamen en je als een natuurlijk onderdeel van de streek te profileren.
Streeknaam als gemeentenaam
Sommige gemeentes pakken zelfs de streeknaam als gemeentenaam, zoals Oude IJsselstreek, Hof van Twente, Haarlemmermeer en Utrechtse Heuvelrug. Hiermee overstijgt de gemeentenaam op een natuurlijke manier de diverse aanwezige plaatsen in het gebied, zonder gekunsteld aan te voelen.
Eigen regio creëren
Ook kan een eigen regio worden gecreëerd. Zo vormen diverse gemeentes samen de zogenaamde Food Valley, waaronder de gemeentes Ede, Wageningen en Barneveld. Samen sta je economisch sterker.
Koester bijzondere plaatsen
Nu gemeentes groeien in omvang, wordt ook de omgekeerde beweging steeds belangrijker: het koesteren van de bijzondere plaatsen in de gemeente. Veel plaatsen hebben een sterke identiteit en grote aantrekkingskracht, zoals Zierikzee (gemeente Schouwen-Duiveland), Monnickendam (gemeente Waterland), Sneek (gemeente Súdwest-Fryslân), Scheveningen (gemeente Den Haag), Giethoorn (gemeente Steenwijkerland) en Domburg (gemeente Veere). Belangrijk is om deze plaatsnamen te koesteren en te versterken.
Kortom, kijk verder dan de gemeentegrens en profileer een gebied met een eigen verhaal.
Een nieuw gemeentebestuur betekent nog geen nieuwe positionering, maar kan wel een aanleiding zijn om stil te staan bij de identiteit van het gebied: is de identiteit op een natuurlijke wijze verbindend en economisch aantrekkelijk?